آرایه های ادبی - چند نکته ناگفته از کتاب آرایه‌های ادبی
دکتر هادی اکبر زاده
مدرس دانشگاه آزاد مشهد
هادی، روح‌الله، آرایه‌های ادبی (سال سوم آموزش متوسطه)، نظری (رشتة ادبیات و علوم انسانی)،
شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، 1389.
این بیت لف و نشر ندارد
در خود‌آزمایی درس 24(لف و نشر) کتاب آرایه‌های ادبی (سال سوم آموزش متوسطه) آمده است: «در شعرها و عبارت‌های زیر، آرایة لف و نشر را بیابید و با نشان دادن لف‌ها و نشرها، نوع آن را تعیین کنید. در این تمرین بیتی از مولانا به صورت زیر آمده است:
آرایه های ادبی - اسلوب معادله درکتاب درسی دوره متوسطه
اسلوب معادله .اصطلاحی است که برای اولین بار دکتر شفیعی کدکنی به کاربرده است ایشان می گویند:
به خاطراستفاده درسبک شناسی ان رابه عمد ساخته ام وهمچنین به خاطر اشتباه نشدن با ارسل المثل وهرنوع مصراع حکمت امیز دیگری که بتواند جای مثل را بگیرد ادامه مطلب ...
آرایه های ادبی - آموزش کامل آرایـــه های ادبی
نویسنده: بهــــــرام پاشایی زرنق
تشبیه: یکی از آرایه هایی است که در اشعار شعرا بسیار به کار رفته و می رود.زیرا هم زیباست و هم محتوای ادبی بالایی دارد.
تشبیه کردن چیزی به چیز دیگر یا رخدادی به رخداد دیگر را آرایه ی تشبیه می نامیم.
آرایه نامه
«تفاوت توی معنی ولی ظاهر یکسان اسمش جناس تامِ توی تمام ایران»
«تفاوت تو حرکت و یا یه حرف خالص می سازه توی شعرا واست جناس ناقص»
«دو واژه ته جمله که شکلش هماهنگه اسمش سجع توی نثر، ببین چقدر قشنگه»
« به به بابا به بویت ، بدو بیا بابایی دیدی تکرار «ب» رو، حالا شد واج آرایی»
«اگر دیدی تو شعرا،دروغی توپولو چاق «مگه میشه»بپرسو ، بهش بگو تو اغراق»
«چند تا واژه ی مربوط مثه خورشید،طلوع،صبح مراعات النظیره، اسم دیگش تناسب»
«دو مفهوم مقابل ،بدون هیچ تداخل آرایه ی تضادِ؛ منم خار و تویی گل»
«اگر دیدی که اضداد ،با هم دیگه نشستن تناقض ، پارادوکسه مثه نرمی آهن»
«تلمیح یعنی به آیه،یا یک حدیث اشاره یا گفتن از مشاهیر ، مثه فرهاد بیچاره»
« بلا گردون چشاته، اگر می چرخه دنیا به حسن تعلیل می گیم ذکر علّت زیبا»
«ایهام یعنی یه واژه که داره دو تا مفهوم مثه شیرین که مزّس با اسم شازده خانم»
« دو معنی از یک واژه مه یکیشون سواره یکی دیگش پیادس ، ایهام تناسب داره»
«اگر بگم که دیدم ماهُ با چشمای خیس میشه آدم نمایی یا آرایه ی تشخیص»
«اُسلوب معادله یعنی؛ هم حرف و هم مثالش یه مصراع توش پیامِ یکی فکر و خیالش»
«اگر که چند تا حسُّ تو مخلوط کن بریزی مثل نگاه گرمت ، میشه یه خس آمیزی»
« تشبیه یعنی که یک شبیه بشه به یک چیز چقدر شبیه بغضت به عصرا توی پاییز»
«یه وقتا یه اضافه میشه خودش یه تشبیه گل عشق،خنجر غم یا که کابوس تنبیه»
« اگه نشست یک واژه ، جای یک واژه ی دیگه دلیلش بود شباهت استعاه ها رو می گه»
«یه نسبت دروغی مثه بازیه کلاغ پر قابلمه که پر نداره،استعاره 2س ، برادر!»
«اگر پنهون شه منظور ، انگار بره تو سایه ذهن تو مشغول کُنه ، اسمش میشه کنایه »
«یه لغت جایگزین ، با منطق و اجازه ذهنُ حرکت می ده، آرایه ی مجازه»
آرایه ادبی - روشن تر از خاموشی
عبدالرزاق امیری
کارشناس ارشد زبان و ادب فارسی
و دبیر ادبیات دبیرستان های شیراز
کلید واژه‌ها: پارادوکس، تناقض، متناقض نمایی، تضاد، آرایه ادبی
مقدمه
پارادوکس یا متناقض نمایی یا تناقض، آرایه‌ی ادبی شناخته‌ای است که نخستین بار استاد شفیعی کدکنی در کتاب «شاعر آیینه‌ها» از آن یاد کرده است. ما در این مقاله به روش تحلیلی و تحقیقی، به معانی لغوی این آرایه ادبی، نام‌های دیگر، پیشینة آن و تفاوت آن با آرایه تضاد (طباق) پرداخته‌ایم. انواع پارادوکس را از نظر ساختاری بررسی و نمونه‌های این آرایه را در ادبیات فارسی دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی جمع‌آوری کرده‌ایم. در پایان، برای تفهیم و یادگیری بیشتر این آرایه ادبی به ذکر نمونه‌هایی از آن در دیگر آثار ادبی پرداخته‌ایم.